JAK MĄDRZE WSPIERAĆ
I WYBIERAĆ?
Kilka wskazówek
dla rodziców ósmoklasistów
u progu rozpoczęcia rekrutacji
do szkół ponadpodstawowych
Już wkrótce rozpocznie się rekrutacja do szkół ponadpodstawowych. Pewno w wielu rodzinach nadal odbywają się rozmowy na temat wyboru przez ósmoklasistę dalszego kierunku kształcenia. Aby decyzja ta była trafna, racjonalna i odpowiedzialna nastolatek powinien do jej podjęcia być odpowiednio przygotowany. Dlatego tak ważna jest w tym zakresie pomoc dorosłych, w tym szczególnie rodziców, którzy – pomimo potocznych opinii – tak naprawdę są pierwszymi i bardzo ważnymi doradcami swojego dziecka.
Wybierając zawód i szkołę dziecko powinno przede wszystkim zebrać potrzebne informacje o sobie samym (jaki jestem?) tzn. o tym co go interesuje, jakie są jego mocne strony, umiejętności, cechy charakteru itd. To właśnie my – rodzice, możemy bardzo dużo powiedzieć dziecku o nim samym, przecież znamy swoje dziecko najdłużej, obserwujemy jego zachowania, reakcje, towarzyszymy mu w różnych sytuacjach dnia codziennego.
Zatem analizując potencjał dziecka warto wspólnie z nim odpowiedzieć na różne pytania np. jakich przedmiotów uczy się najchętniej i osiąga lepsze wyniki niż w innych, w jakich zajęciach pozaszkolnych chętnie uczestniczy, jaki ma stosunek do obowiązków, czy łatwo nawiązuje kontakty z innymi ludźmi, czy lubi im pomagać, czy dobrze się czuje jeżeli wokół dużo się dzieje, czy też przeciwnie, lepiej funkcjonuje gdy jest spokój i cisza, jak radzi sobie w sytuacjach stresowych, czy reaguje szybko czy raczej wolno itp. Należy pamiętać, że różnice w reagowaniu na te same bodźce związane są właśnie z temperamentem, który jest czymś wrodzonym i nie mamy na niego wpływu, nie zmienia się przez całe nasze życie. Stąd trudno sobie wyobrazić kogoś żywiołowego, ekspresyjnego wykonującego np. prace laboranta, która wymaga spokoju, długotrwałej koncentracji na zadaniu. Ktoś o flegmatycznym usposobieniu będzie przerażony tym, że musi działać szybko, woli pracować w spokoju, zgodnie z harmonogramem, źle znosi niespodziewane zmiany i sytuacje wymagające szybkiego podejmowania decyzji, ale świetnie odnajdzie się w dobrze zorganizowanej pracy, ze ściśle wyznaczonym zakresem obowiązków. Jest bardzo dokładny i analityczny i bardzo dobrze odnajdzie się np. w zawodzie księgowego, farmaceuty czy bibliotekarza. Choleryk z kolei źle się będzie czuł w monotonnej pracy bo ma potrzebę ciągłego działania, jest żądny nowych wyzwań i raczej nie wytrzyma codziennego wielogodzinnego siedzenia przed komputerem i wprowadzania danych. Jego przeznaczeniem może być praca np. w marketingu, reklamie, dziennikarstwie. Warto uświadamiać dziecku, że jeżeli praca będzie sprzeczna z jego temperamentem może pojawić się zniechęcenie i niezadowolenie z wykonywanego zawodu, stres, frustracja i tzw. wypalenie zawodowe.
Obok zainteresowań, uzdolnień, charakteru, możliwości intelektualnych i temperamentu, ważnym czynnikiem warunkującym trafny wybór szkoły i zawodu jest stan zdrowia i rozwój fizyczny. Jeżeli dziecko jest pod opieką jakieś specjalistycznej poradni, to wybór zawodu trzeba skonsultować z lekarzem prowadzącym. Chodzi tu o choroby przewlekłe, poważne schorzenia narządu wzroku, słuchu, ruchu. Mogą bowiem pojawić się przeciwwskazania do wykonywania pracy w pozycji stojącej, na wysokościach, przy maszynach w ruchu. Wada słuchu będzie przeszkodą w wykonywaniu m.in. zawodu kierowcy, a alergia w zawodach wymagających kontaktu z chemikaliami, smarami, pyłami.
Kolejnym ważnym krokiem w procesie podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowej jest poszukiwanie wiadomości o zawodach. Ryzykowne bowiem będzie wybieranie zawodu bez rzetelnej i wyczerpującej informacji o nim. Dlatego też rozmawiajmy z naszym dzieckiem o tym i motywujmy by dowiedziało się co robi osoba wykonująca dany zawód, w jakich warunkach pracuje, jakie ma obowiązki, jakie trzeba mieć wykształcenie, jakie są szanse na znalezienie pracy.
Rola rodziców w planowaniu kariery zawodowej dziecka jest nieoceniona i większość chce mieć pewność, że te jego wybory będą trafne i przyniosą mu satysfakcję w przyszłości. Dlatego tak ważne jest u progu tych wyborów zapewnienie mu skutecznej pomocy.
Jolanta Dziuban
pedagog, doradca zawodowy